Μεγαλώσαμε με την προοπτική να σπουδάσουμε μια επιστήμη ή να μάθουμε μια τέχνη και να ασχοληθούμε με αυτήν επαγγελματικά σε όλη μας την ζωή. Η επιλογή περισσότερων σταδιοδρομιών δεν ήταν θέμα συζήτησης, καθώς δεν αποτελούσε ποτέ μια επιλογή. Για ποιο λόγο, όμως, συμβαίνει αυτό;
Αν το εξετάσουμε ιστορικά και κοινωνιολογικά, τότε θα διαπιστώσουμε, ότι από το παρελθόν μέχρι και σήμερα οι άνθρωποι σε όλες τις κοινωνίες είτε επιλέγουν, είτε κληροδοτούν ένα επάγγελμα και το ακολουθούν σε όλη ή στο μεγαλύτερο διάστημα της ζωής τους. Οι περιπτώσεις, που τα άτομα κάνουν διαφορετικές εργασίες στην ζωή τους οφείλεται κατά κύριο λόγο στην οικονομική επιβίωση. Για παράδειγμα, ένα άτομο, που εργάζεται την καλοκαιρινή σεζόν στον τουρισμό σε κάποιο ελληνικό νησί, τον χειμώνα κάνει κάποια άλλη εργασία, όπως είναι να δουλεύει σε ένα χειμερινό κινηματογράφο ή σε ένα χιονοδρομικό κέντρο. Οι διαφορετικές εργασίες επιλέγονται με γνώμονα τον βιοπορισμό και όχι λόγω εργασιακών ενδιαφερόντων ή επιλογής.
Από την άλλη μεριά, υπάρχουν άνθρωποι, που ακολουθούν δύο σταδιοδρομίες αναγκαστικά και ετεροχρονισμένα δεδομένου, ότι η πρώτη τους καριέρα έχει ημερομηνία λήξης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, είναι τα άτομα, που ασχολούνται με τον αθλητισμό, τα οποία είναι ενεργά επαγγελματικά μέχρι μια ηλικία και μετά καλούνται να αποφασίσουν τι θα κάνουν στην μετέπειτα επαγγελματική τους ζωή. Συνήθως, κάποια από αυτά επιλέγουν την προπονητική, ενώ κάποια άλλα το επιχειρείν. Επίσης, υπάρχουν οι άνθρωποι, που αντιλαμβάνονται, ότι ένας εργασιακός τομέας δεν τους ταιριάζει και μεταπηδούν σε έναν άλλον. Τέλος, υπάρχει και η κατηγορία των ατόμων, που κάνουν διαφορετικές εργασίες, οι οποίες, όμως, αλληλοσυμπληρώνονται και είναι συναφείς μεταξύ τους. Για παράδειγμα, ένας ηθοποιός μπορεί να ασχοληθεί με την υποκριτική, την σκηνοθεσία και την διαφήμιση παράλληλα.
Εντούτοις, τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει και αναδύεται η τάση της διπλής σταδιοδρομίας. Δηλαδή, οι άνθρωποι έχουν μια σταθερή πλήρης απασχόληση και παράλληλα έχουν και μια εργασία μερικής απασχόλησης ή ελεύθερο επάγγελμα από επιλογή, το οποίο, όμως, δεν έχει καμία συνάφεια με το επαγγελματικό αντικείμενο της πρώτης τους εργασίας. Αυτό συμβαίνει για δύο λόγους. Πρώτον, τα άτομα έχουν μια εκπαίδευση, που τους οδηγεί σε διαφορετικές επαγγελματικές κατευθύνσεις. Λόγου χάρη, μία απόφοιτη Κοινωνιολογίας μπορεί να ασχοληθεί στους τομείς της έρευνας, της εκπαίδευσης, της διοίκησης και της συμβουλευτικής. Δεύτερον, οι άνθρωποι έχουν πολλά και διαφορετικά ενδιαφέροντα. Για αυτόν τον λόγο, μπορεί να συναντήσουμε έναν καθηγητή να είναι και σεφ, έναν προγραμματιστή υπολογιστών να είναι και φωτογράφος, μία στρατηγική αναλύτρια να είναι και παραγωγός μουσικής κ.ο.κ. Σε αυτό το σημείο, θα μπορούσε να αναρωτηθεί κάποιος/α: Πώς βοηθάει ένα άτομο να έχει δυο καριέρες; Δεν το αποπροσανατολίζει;
Όσο παράδοξο κι αν ακούγεται, η συνύπαρξη δύο διαφορετικών σταδιοδρομιών βρίθει από οφέλη. Αρχικά, ενισχύει τις κοινωνικές και προσωπικές δεξιότητες των ατόμων, όπως είναι η δημιουργικότητα ή η επίλυση προβλημάτων, καθώς το κάθε επάγγελμα απαιτεί διαφορετικές ικανότητες. Στη συνέχεια, αναπτύσσει διαφορετικές οπτικές γωνίες και ιδέες. Ένας στρατηγικός αναλυτής, που είναι και παραγωγός μουσικής αντιλαμβάνεται τον ορθολογισμό και τον ρεαλισμό μιας κατάστασης από την πρώτη εργασία και το πάθος και το συναίσθημα από την δεύτερη. Άλλο πλεονέκτημα είναι, ότι τα άτομα μπορούν να δημιουργήσουν περισσότερα δίκτυα συνεργατών/ισών και να αποκτήσουν φίλους/ες από διαφορετικά εργασιακά και κοινωνικά περιβάλλοντα, που αλλιώς δεν θα γνώριζαν. Λόγου χάρη, μία καθηγήτρια δύσκολα θα αλληλεπιδρούσε με έναν σεφ.
Άλλο όφελος της διπλής σταδιοδρομίας είναι το γεγονός, ότι οι άνθρωποι γίνονται πιο ευέλικτοι και ανεξάρτητοι, καθώς δεν είναι περιορισμένοι και εξαρτημένοι από μία και μόνο εργασία ή από ένα και μόνο εργασιακό αντικείμενο. Οι επαγγελματικές τους επιλογές και εναλλακτικές διευρύνονται και αυτό τους προσφέρει ηρεμία και ελευθερία, αφού δεν χρειάζονται να σκέφτονται «Αν με απολύσουν, τι θα κάνω;». Σίγουρα, δεν θα πρέπει να παραλείψουμε από τα πλεονεκτήματα τις επιπλέον οικονομικές απολαβές, οι οποίες είναι αναγκαίες στους περισσότερους ανθρώπους.
Τελευταίο αλλά όχι ήσσονος σημασίας, είναι το γεγονός ότι οι διαφορετικές καριέρες ικανοποιούν ποικίλα ενδιαφέροντα και ανάγκες των ατόμων με αποτέλεσμα να οδηγούνται σε μια πιο ολοκληρωμένη επαγγελματική ζωή, η οποία τους προσφέρει ικανοποίηση, ευχαρίστηση, αυτονομία και προσωπική ανάπτυξη.
Αν και υπάρχουν πολλά θετικά στοιχεία σε μια διπλή σταδιοδρομία, αν ένα άτομο την επιλέξει θα χρειαστεί να διαχειριστεί μερικά μικρά αλλά όχι ανυπέρβλητα ζητήματα. Αυτά είναι η διαχείριση του χρόνου (πολλές αρμοδιότητες χρειάζεται να ενταχθούν σε ένα πρόγραμμα), η υψηλή αποδοτικότητα σε δύο διαφορετικά επαγγέλματα (η δεύτερη εργασία δεν παύει να είναι εργασία και όχι χόμπι), ο ελάχιστος προσωπικός χρόνος, η κούραση και το κόστος της εκπαίδευσης του δεύτερου εργασιακού αντικειμένου (χρειάζονται εξίσου προσόντα, εφόσον πραγματοποιείται επαγγελματικά). Για αυτούς τους λόγους, αν κάποιο άτομο θέλει να ακολουθήσει δύο καριέρες παράλληλα χρειάζεται να αναλογιστεί κατά, πόσο πραγματικά το θέλει και πόσο του ταιριάζει να επιλέξει αυτή τη διαδρομή.
Εν κατακλείδι, η διπλή σταδιοδρομία είναι πια μια εφικτή και ενδιαφέρουσα επαγγελματική επιλογή, η οποία επιλέγεται όλο και από περισσότερους ανθρώπους, καθώς οι διαφορετικές καριέρες μπορούν να λειτουργήσουν ευεργετικά και ενισχυτικά η μία προς την άλλη σε κάθε επίπεδο. Το πιο σημαντικό, όμως, όφελος είναι, ότι οι άνθρωποι μπορούν να ικανοποιήσουν τα πολλά και διαφορετικά τους ενδιαφέροντα, όπως και την περιέργεια τους, χωρίς να χρειαστεί να περιοριστούν ή να οδηγηθούν σε μια μονόδρομη επαγγελματική σταδιοδρομία.
Από τη Μαρία Λυκούση, Executive Coach